Een keizer bij het Heilig Bloedsgilde

In de jongste geschiedenis van het Heilig Bloedsgilde (1921-heden) is Geert Janssen de eerste en allereerste Boxmeerse gildekeizer. Nog nooit vertoond. Vaandel, eerst genegen, daarna hoog in top dus. Twee jaar op rij is Geert Janssen de beste schutter tijdens het traditionele koningschieten van het Heilig Bloedsgilde.

Zondagmiddag 28 april 2013 wint hij voor de derde keer. Nu mag de koning zich keizer noemen. 27 april 2014, na drie opeenvolgende jaren tot koning te zijn gekroond werd hij, door Eerste Deken Gérard Kusters, als keizer geïnstalleerd. Dit betekent dat het Boxmeerse gilde voor de eerste keer in de moderne geschiedenis een keizer heeft. Hij is niet de eerste koning in de familie want zijn grootvader Gerrit Janssen was koning in 1934, 1952 en 1956. Ook de vader van de nieuwe keizer, Toon Janssen, is 23 jaar lid van het Boxmeerse gilde geweest. Geert Janssen mag zich nu keizer voor het leven noemen, hij ontving hierbij een speciaal voor hem vervaardigd zilveren ereschild. Het Boxmeerse gilde heeft maar liefst 310 jaren hierop moeten wachten.

De laatste keizer was de heer E. van Odenhoven in het jaar 1704. De enige notitie hierover is te vinden in een oud gildeboek dat refereert aan een opdracht aan zilversmid Rabanus Raab 1 (1654-1740). In 1704 maakte hij in zijn stavelij (werkplaats) in Kalkar een zilveren "Keyserschild" in opdracht van E. van Odenhoven, keizer van het Boxmeerse gilde "Hl. Sacrament & Hl. Bloedt". Deze Engelbertus van Odenhoven (1653-1718) komt uit een bekende en redelijk bemiddelde advocatenfamilie in de Keistraat. Het stamhuis is het nog bestaande, wit gepleisterde statige herenhuis, waar nu Pieter Vloet resideert (steenstraat 84). Het schild dat Rabanus Raab maakt, wordt in 1870, met nog vele andere oude gildeschilden versmolten. Het zilver wordt gebruikt voor de vervaardiging van zes grote kandelaars voor het hoogaltaar.

Van al die oude schilden maakt men weliswaar kartonnen replica's, maar deze gaan zo rond 1960 verloren. Volgens de overlevering (broeder Carel Thierry) toont het (grote) keizerschild van Van Odenhoven de afbeelding van een monstrans (Hl. Sacrament) en een kelk met overstromend bloed. Met natuurlijk in sierlijke letters de naam van de gelukkige Engelbertus en het jaar waarin hij keizer werd.

Ook in het verleden van het oudste Boxmeerser schuttersgilde, dat van Sinte Peeter (opgericht in waarschijnlijk 1440 en hernieuwd in 1710) is niets bekend over een gildekeizer. Maar de gildebroeders van het gilde van het Heilig Sacrament en Heilig Bloed (in 1498/1499 voor het eerstgenoemd door pastoor Peelen in zijn "Kronycke") krijgen wel de eer om één keizer in hun midden te hebben. Dat de broeders dat natuurlijk meer dan uitbundig hebben gevierd, kunnen we gevoeglijk aannemen, met het best Boxmeers bier natuurlijk.

Herman Jan van Cuijk

Standbeeld "De Gildekeizer" onthuld in Boxmeer.

Boxmeer, zondag 2 November 2014.

Met een fraai beeld "De Gildekeizer" wordt de toeristische Vaartwandelroute door centrum Boxmeer definitief gemarkeerd. De vijf al geplaatste vaartbeeldjes zijn een verrijking van het centrum.

De aanwezigheid van het blauwmenneke, van het bruidje en de andere drie is zo vanzelfsprekend in het straatbeeld dat de Boxmeerse Vaart voortaan inderdaad permanent aanwezig is.

Het beeld van de gildebroeder voltooit de symboliek van de Vaart. Hij is immers in de processie zelf bij al dat klein grut van kinder- en jeugd groepen de bewaarder en bewaker van "ons Heilig Bloed". In een meer profane interpretatie zien we hem als de hoeder van onze identiteit. En dat vanaf de late Middeleeuwen toen (Box)Meer als gemeenschap zich ontplooid heeft.

De "Gildekeizer", uitgebeeld in vol ornaat, is de drager van schilden uit de werkplaats van de zilversmeden van Boxmeer.

Het beeld is uit hetzelfde atelier in Helvoirt, waar ook de andere vijf Vaartbeelden zijn gemaakt, gemaakt door het kunstenaarsechtpaar Jean en Marianne Bremers.

Geert Janssen, die zelf model heeft gestaan, zal zelf -omringd door de overige leden van het Heilig Bloedsgilde- zijn eigen bronzen beeltenis onthullen.

Met medewerking van buurtvereniging pastoorBiest heeft het zesde Vaartbeeld "de Gildekeizer" een vaste plaats gekregen op de oude Varkensmarkt aan de van Coothstraat.

Bron: Boxmeers Weekblad